“….เจ้าเอย เจ้าขาว ราวละลอก หอมแต่ดอก ดอกเอ๋ย ดอก….” “เพลงเจ้าขาว” ที่ผู้คนบนเกาะเกร็ด น่าจะคุ้นเคยหรือเคยได้ยินเพลงนี้กันมาบ้าง เนื่องจากเป็นเพลงพื้นบ้านเก่าแก่ของชาวเกาะเกร็ด และอำเภอปากเกร็ด ซึ่งเป็นเพลงเรือของคนมอญที่ใช้ร้องรับกันระหว่าง พายเรือไปตามบ้านเรือนริมน้ำในช่วงเทศกาลการทำบุญ แล้วทำไมถึงต้องร้องแล้วยังเป็นเนื้อร้องภาษาไทยอีกด้วย ทั้งที่ความจริงเป็นเพลงที่อยู่ในประเพณีของคนมอญ เพลงเรือนี้หรือที่รู้จักกันในชื่อ “เพลงเจ้าขาว” เป็นเพลงเรือที่คาดว่าคนมอญได้ปฏิบัติและเป็นประเพณีมาช้านาน อาจเป็นประเพณีที่มีอยู่ก่อนในเมืองมอญและคนมอญเหล่านั้นได้นำมาใช้เมื่อมาอยู่ในเมืองไทย ดังจะเห็นได้ว่าประเพณีนี้มีเฉพาะในหมู่คนไทยเชื้อสายมอญเท่านั้น หนึ่งในนั้นก็คือคนมอญที่มีภูมิลำเนาในเกาะเกร็ด และอำเภอปากเกร็ดนั่นเอง โดยเป็นเพลงที่มักใช้ในช่วงเทศกาลทำบุญ เป็นเพลงเรือที่เป็นการพายเรือไปตามบ้านเรือนริมน้ำ เพื่อบอกให้ทราบว่าเรือคณะนี้จะทำบุญที่วัดใด พร้อมชักชวนให้ผู้คนมาทำบุญร่วมกัน โดยเป็นประเพณีที่นิยมอย่างยิ่งในช่วงเทศกาลทอดกฐิน ทอดผ้าป่า เนื่องจากเป็นช่วงที่ระดับน้ำในแม่น้ำลำคลอง เอ่อล้นตลิ่ง

          การดื่มกาแฟเป็นสิ่งที่หลายคนใบปัจจุบันลุ่มหลง  ด้วยความนิยมอย่างสูงทำให้เกิดมีร้านขายกาแฟอยู่แทบทุกแห่งหน  ธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับกาแฟกลายเป็นอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ที่มีการเติบโตอย่างต่อเนื่อง  กว่ากาแฟจะมีอิทธิพลกับคนไทยเช่นนี้  มีเส้นทางการเติบโตอย่างไร  เริ่มเข้ามาในแผ่นดินไทยตั้งแต่เมื่อใด  แล้ววัฒนธรรมการดื่มกาแฟมีความสัมพันธ์กับชุมชนและสังคมไทยอย่างไร ติดตามได้ในบทความนี้           เดิมคนไทยเรียกกาแฟว่า ข้าวแฝ่ และเพี้ยนมาเป็น  กาแฝ่  และ กาแฟ ในปัจจุบัน  กาแฟเริ่มเข้ามาสู่แผ่นดินไทยตั้งแต่สมัยอยุธยาในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช  แต่เดิมคนไทยไม่นิยมดื่มกาแฟเพราะมีรสขมและคิดว่าเป็นยามากกว่าจะเป็นเครื่องดื่ม  ต่อมาในสมัยรัตนโกสินทร์  ช่วงรัชสมัยของรัชกาลที่ 3

          จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือโรคโควิด – 19 ซึ่งมีการแพร่ระบาดไปทั่วโลกรวมถึงประเทศไทยด้วย ส่งผลกระทบในวงกว้างทั้งด้านสาธารณสุข เศรษฐกิจ สังคม ความมั่นคงตลอดจนการดำรงชีวิตของประชาชนชาวไทยและชาวต่างชาติ ซึ่งองค์การอนามัยโลกต้องประกาศให้การระบาดของโรคโควิด – 19 เป็นการระบาดใหญ่ และกระทรวงสาธารณสุขได้ประกาศให้โรคโควิด – 19 เป็นโรคติดต่ออันตรายตามพระราชบัญญัติโรคติดต่อ พ.ศ.2558 นายกรัฐมนตรี โดยความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรี จึงให้ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินในทุกเขตท้องที่ทั่วราชอาณาจักร ตั้งแต่วันที่ 26 มีนาคม

      ภาพที่ 1 การรดน้ำขอพรผู้ใหญ่ ที่มา : (สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม,2551น.1)              ประเพณีสงกรานต์ จัดเป็นประเพณีที่สำคัญของไทยเราที่มีความงดงาม อ่อนโยน เอื้ออาทรและเต็มไปด้วยบรรยากาศของความกตัญญู ความเคารพ การให้เกียรติซึ่งกันและกัน ความสนุกสนาน ความอบอุ่น เป็นประเพณีที่สะท้อนให้เห็นถึงลักษณะของความเป็นไทยได้อย่างชัดเจน ในด้านของความสัมพันธ์ระหว่างครอบครัว ญาติผู้ใหญ่ที่เราเคารพนับถือและเพื่อนมนุษย์ในสังคม โดยใช้น้ำเป็นสื่อในการเชื่อมสัมพันธไมตรี และ “น้ำ”

            ประวัติศาสตร์ สังคม วัฒนธรรม และประเพณีเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตและความเป็นอยู่ของมนุษย์ และในยุคปัจจุบันได้นำเอาทุนทางวัฒนธรรมมาสร้างเป็นจุดขายในการท่องเที่ยวที่หลากหลายมากยิ่งขึ้น   “พิธีแห่นางดาน” เป็นประเพณีของศาสนาพราหมณ์ที่ได้รับการฟื้นฟูโดยการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยให้เป็นส่วนหนึ่งของงานเทศกาลสงกรานต์เมืองนครศรีธรรมราช เพื่ออนุรักษ์สืบสานประเพณีวัฒนธรรมควบคู่กับการส่งเสริมการเรียนรู้ชุมชน และสร้างอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชาวนครศรีธรรมราช  ประวัติประเพณี “แห่นางดาน”             จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นเมืองโบราณที่มีความสำคัญในด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมือง การปกครองและศาสนามากที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทำให้บริเวณนี้ได้รับอารยธรรมของชนชาติอื่นๆ โดยเฉพาะอารยธรรมจากอินเดียเข้ามามีอิทธิพลต่อวิถีชีวิต

          ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ก่อให้เกิดวิถีชีวิต ประเพณี ค่านิยมและความเชื่อต่างๆ จนกลายเป็นวัฒนธรรมประจำชุมชนที่มีการสืบต่อมาจากรุ่นสู่รุ่นและยังคงมีการดำเนินอยู่ในปัจจุบัน พืชทางการเกษตรที่เรียกว่า “ต้นกัญชง” เป็นพืชตระกูลเดียวและมีลักษณะคล้ายกับ “ต้นกัญชา” ซึ่งมีประโยชน์อย่างมากในอุตสาหกรรมสิ่งทอ ด้วยคุณสมบัติทางเส้นใยที่มีคุณภาพสูง ถูกนำไปใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตได้หลายชนิด และในคติความเชื่อชาวม้ง   “ต้นกัญชง” เป็นสิ่งของมงคลที่ชาวม้งใช้ประกอบพิธีสำคัญของชนเผ่าตน  “ต้นกัญชง” ไม่ใช่ “ต้นกัญชา”           พืชทางเกษตรที่เรียกว่า “ต้นกัญชง” หรือ “เฮมพ์” เป็นพืชในสกุลเดียวกับต้นกัญชา